AB Temiz Sanayi Mutabakatı / The Clean Industrial Deal
26 Şubat 2025 tarihinde Belçika’da Avrupa Komisyonu ve Avrupa’daki 25 sektörden 1.000'den fazla endüstri liderinin bir araya geldiği toplantıda, Avrupa’nın karşılaştığı ekonomik sorunlar, enerji krizi, diğer ticari engeller ele alınarak “The Clean Industrial Deal / AB Temiz Sanayi Mutabakatı” duyuruldu.
Mutabakatta Avrupa'nın endüstriyel tabanının kimliğinin merkezinde olduğu ve rekabet için gerekli olduğunun altı çizilerek iklim eylemini ve rekabeti tek bir kapsayıcı büyüme stratejisi altında birleştirmek için dönüştürücü bir iş planına ihtiyaç olduğu vurgulanıyor.
Mutabakat ile birlikte Avrupa’da üretimin geleceği güvence altına alınırken karbonsuzlaşmanın hızlanması hedefleniyor. Gelecekte artacak rekabet, endüstriyel dönüşüm, döngüsellik ve karbonsuzlaşma için önemli olan temiz teknolojilere odaklanan belgede bürokrasiyi azaltma, Tek Pazarı tam olarak kullanma, dijitalleşmeyi hızlandırma, inovasyonu teşvik etme, kaliteli işler yaratma ve AB ve ulusal düzeyde politikaları daha iyi koordine etme ihtiyacına dikkat çekiliyor.
Mutabakat kapsamında “daha düşük enerji maliyetleri” , “temiz ürünlere talebin artırılması” ve “temiz geçişin finansmanı” başlıkları odağında öne çıkan açıklamalar aşağıdaki gibidir:
- Komisyonun Mart ayında otomotiv endüstrisi için, ilkbaharda ise çelik ve metal endüstrisi için eylem planı sunacağı, bunları kimya ve temiz teknoloji endüstrileri eylem planlarının takip edeceği,
- 2025 yılında çelikle başlayarak, endüstriyel ürünler için isteğe bağlı bir karbon yoğunluğu etiketi başlatılacağı; böylelikle tüketicilerin bilgilendirileceği ve üreticilerin karbonsuzlaşma çabalarından ek gelir elde etmelerinin sağlanacağı,
- Sanayinin Karbonsuzlaştırılmasının Hızlandırılması Yasası ile, kamu alımları ve özel alımlarda sürdürülebilirlik ve AB menşeli içerik kriterleri getirilerek AB yapımı temiz ürünlere olan talebin artırılacağı,
- 2026 yılında Kamu İhale Çerçevesi’nin gözden geçirilerek, stratejik sektörlerde kamu alımlarında sürdürülebilirlik ve Avrupa tercihi kriterlerinin getirileceği,
- Temiz Sanayi Mutabakatı Devlet Yardımları Çerçevesi’nin devreye alınacağı, İnovasyon Fonu’nun güçlendirileceği ve AB yapımı temiz üretimi desteklemek üzere 100 milyar Avro’dan fazla bir bütçe ayrılacağı,
- AB’nin kritik hammaddelere erişimi güvence altına alması ve güvenilmez tedarikçilere olan bağımlılığı azaltması gerektiği ifade edilerek, döngüselliğin karbonsuzlaşma stratejisinin merkezine konulacağı ve AB’nin sınırlı kaynaklarını en verimli şekilde kullanılması için;
- Avrupa şirketlerinin bir araya gelerek kritik hammaddelere olan taleplerini birleştirebileceği bir mekanizma kurulacağı;İlgili şirketler adına hammadde alımını ortak olarak yapacak bir AB Kritik Hammaddeler Merkezi oluşturulacağı;
- 2026 yılında Döngüsel Ekonomi Yasası’nın kabul edilerek döngüsel geçişin hızlandırılacağı;
- AB’nin güvenilir küresel partnerlere her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyduğu dikkate alınarak, mevcut ticaret anlaşmalarının yanı sıra, Temiz Ticaret ve Yatırım Ortaklıkları başlatılacağı,
- Sanayinin haksız küresel rekabet ve aşırı kapasiteden korunması için ticari savunma araçlarının etkin şekilde kullanılacağı,
- Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması’nın basitleştirileceği ve güçlendirileceği belirtilmiştir.
