G20 Liderleri Hindistan’ın ev sahipliğinde, Yeni Delhi’de bir araya geldiler. “Tek Dünya, Tek Aile, Tek Gelecek” ana temasıyla düzenlenen Zirve sonunda yayımlanan bildirgede, iklim eylemi alanında dinamik ve iddialı hedeflere yer verdiler. Bu kapsamda;

1. Küresel zorlukların üstesinden gelmek için somut eylemlerde bulunma ve küresel olarak sürdürülebilir, kapsayıcı ve adil geçişler uygulayan kalkınma modellerini takip etmek,
2. Güçlü, sürdürülebilir, dengeli ve kapsayıcı büyümeyi hızlandırmak,
3. “Sürdürülebilir Kalkınma için 2030 Gündeminin” tam ve etkin şekilde uygulanmasını sağlamak,
4. Entegre ve kapsayıcı bir yaklaşımla, düşük sera gazı ve düşük karbon emisyonlu, iklime dirençli ve çevresel olarak sürdürülebilir kalkınma yollarını takip etmek,
5. Gelecekteki sağlık ile ilgili acil durumlara daha iyi hazırlanmak için, sağlık önlemlerine erişimi iyileştirmek ve gelişmekte olan ülkelerde tedarik ve üretim kapasitesini kolaylaştırmak,
6. Gelişmekte olan ülkelerdeki borç kırılganlıklarını acilen ve etkili bir şekilde ele almak ve dirençli büyümeyi teşvik etmek,
7. Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA’lar) uygulamasında ilerlemenin hızlandırılması için tüm kaynaklardan finansmanı artırmak,
8. Sıcaklık hedefi de dahil, Paris Anlaşması'nın uygulanmasına yönelik yönelik çabaları hızlandırmak,
9. Kalkınma etkisini en üst düzeye çıkarmak ve küresel zorlukları ele almak için; Çok Taraflı Kalkınma Bankaları’na (MDB'ler) yönelik reformları takip etmek,
10. Dijital hizmetlere ve dijital kamu altyapısına erişimi iyileştirmek; sürdürülebilir ve kapsayıcı büyümeyi artırmak için dijital dönüşüm fırsatlarından yararlanmak,
11. Sürdürülebilir, kaliteli, sağlıklı, güvenli ve kazançlı istihdamı teşvik etmek,
12. Toplumsal cinsiyet uçurumlarını kapatmak ve kadınların karar alıcılar olarak ekonomiye tam, eşit, etkin ve anlamlı katılımını desteklemek,
13. Gelişmekte olan ülke perspektiflerinin gelecekteki G20 gündemlerine daha iyi entegre edilmesini sağlamak, konularında taahhütte bulundular. 

G 20 Liderleri, ayrıca, çok taraflı ticaret sistemi ile ilgili kapsamlı değerlendirmelerde bulundular. Bu çerçevede;

1. Ticaret ve yatırımın, herkes için büyüme ve refahın motoru olarak çalışmasını sağlayacak politikaların desteklenmesi,
2. Kurallara dayalı, ayrımcı olmayan, adil, açık, kapsayıcı, hakkaniyetli, sürdürülebilir ve şeffaf bir çok taraflı bir ticaret sisteminin olması, 
3. Herkes için elverişli bir ticaret ve yatırım ortamını teşvik etmek için, korumacılık ve piyasayı bozucu uygulamaların olmadığı eşit bir oyun alanı ve adil rekabet ortamını sağlaması,
4. Gelişmekte olan ülkelerdeki KOBİ'lerin uluslararası ticarete entegrasyonunu teşvik etmek için, KOBİ'lerin bilgiye erişiminin artırılması,
5. Ülkelerin riskleri belirlemelerine ve direnç oluşturmalarına yardımcı olmak amacıyla, Küresel Değer Zincirlerinin (KDZ) Haritalandırılmasına yönelik gelişmelerin izlenmesi, 
6. Ticaret ve çevre politikalarının, ilgili Anlaşma hükümleri ile tutarlı şekilde birbirlerini desteklemesi, gerektiğine dikkat çektiler ve bu konularda çalışacaklarını açıkladılar. 

G20 liderleri enerji alanında da dikkat çeken açıklamalarda bulundular. 

1. Güçlü, sürdürülebilir, dengeli ve kapsayıcı büyümeyi sağlama ve iklim hedeflerine ulaşmanın bir yolu olarak temiz, sürdürülebilir, adil, uygun fiyatlı ve kapsayıcı enerji geçişlerini hızlandırma konusunda,
2. Gelişmekte olan ülkelerin düşük karbon/emisyonuna geçişlerinin desteklenmesi için, düşük maliyetli finansman sağlanmasına yönelik çalışmaları sürdürme ve yenilenebilir enerji kapasitesini küresel alanda 3 katına çıkarma çabalarını sürdürme alanında,
3. Temiz enerjiye geçiş için gereken yatırım miktarları üzerinde, anlaşmaya vardılar. 
4. Gelişmekte olan ülkelerin 2030’a kadar emisyon hedeflerini yakalamaları için gerekli 5,8-5,9 trilyon dolarlık finansman ihtiyacını not ettiler. Ancak, G20 Liderleri, temiz enerjiyi artırmayı taahhüt ederken, fosil yakıtların azaltılması konusunda anlaşmaya varamadılar.

Sonuç olarak, özetle; 

• G20 Liderleri, zirve sonuç belgesinde; daha kapsayıcı ve sürdürülebilir bir dünya yaratılması konusunda pek çok tespit ve taahhütte bulundular. Bunları;
• Finansal kapsayıcılığın geliştirilmesi
• Yolsuzlukla mücadele,
• Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarında (SKA) ilerlemenin hızlandırılması,
• Küresel sağlığın güçlendirilmesi ve temel sağlık yaklaşımının benimsenmesi 
• Finans-sağlık iş birliğinin sağlanması,
• Kaliteli eğitimin desteklenmesi,
• Sürdürülebilir bir gelecek için yeşil kalkınma paktı oluşturulması
• Döngüsel ekonomiye dönük bir dünya tasarlanması,
• Temiz, sürdürülebilir, adil, uygun fiyatlı ve kapsayıcı enerji geçişlerinin uygulanması, 
• İklim eylemi için sürdürülebilir finansmanın sağlanması,
• Ekosistemlerin korunması, sürdürülebilir kullanımı ve geri kazanımının sağlanması,
• Plastik kirliliğinin sona erdirilmesi,
• Afet risklerinin azaltılması ve dirençli altyapıların oluşturulması,
• Çok taraflılığın canlandırılması, uluslararası finans alanındaki reformların yapılması,
• Küresel borç kırılganlıklarının yönetilmesi , 
• Teknolojik dönüşümün ve dijital kamu altyapısının desteklenmesi,
• Dijital ekosistemlerin desteklenmesi,
• Uluslararası finans sisteminin iyileştirilmesi, mali sektör sorunlarının çözülmesi gibi başlıklar altında dile getirdiler. 

G 20 Liderler Zirvesinde alınan kararlar; 30 Kasım – 12 Aralık döneminde Birleşik Arap Emirlikleri’nde yapılacak olan COP 28 toplantılarında gündeme gelebilecek tasarılar ve ulusal taahhütler konularında önemli gösterge niteliğindedir.  


1. G-20; uluslararası sistemdeki başlıca gelişmiş ülkeler ve yükselen ekonomilerin küresel ekonomik karar süreçlerinde daha fazla temsil edilmesi ve uluslararası sistemin daha istikrarlı bir yapıya kavuşturulması amacıyla kurulmuş bir platformdur. Türkiye ile birlikte 19 ülke (ABD, Almanya, Arjantin, Avustralya, Birleşik Krallık, Brezilya, ÇHC, Endonezya, Fransa, Güney Afrika Cumhuriyeti, Hindistan, İtalya, Japonya, Kanada, Kore Cumhuriyeti, Meksika, Rusya Federasyonu, Suudi Arabistan, Türkiye) ve AB bu Platformun üyesidir. G20’nin daimi bir sekretaryası yoktur. G20’nin Dönem Başkanlığını üstlenen ülke bir yıl boyunca sekretarya görevini de yürütmektedir. Bir önceki yılın başkanı, mevcut başkan ve bir sonraki yılın başkanından oluşan Troyka, G20 gündeminde belirleyici olmaktadır. 2023 G20 Dönem Başkanlığı Hindistan tarafından yürütülmektedir. G20 Dönem Başkanlığı; 2024’de Brezilya, 2025’de Güney Afrika Cumhuriyeti, 2026'da ise ABD ev sahipliğinde yapılacaktır. https://www.mfa.gov.tr/g-20-tr.tr.mfa 
2.COP 28: Paris Anlaşması, BMİDÇS 28. Taraflar Konferansı https://www.mfa.gov.tr/paris-anlasmasi.tr.mfa